محیط کسب و کار به عنوان بستر انجام فعالیت های اقتصادی، از اهمیت به سزایی برخوردار است. در یک دهه گذشته شاخص های اندازی گیری سهولت کسب و کار در ادبیات اقتصادی جهان مورد توجه قرار گرفته و بانک جهانی در گزارش سالانه خود، تحولات فضای کسب و کار کشورها را اندازه گیری و مقایسه می کند. سرمایه گذاران، با استفاده از چنین گزارش هایی مقاصد سرمایه گذاری خود را انتخاب می کنند و تلاش می کنند ریسک سرمایه گذاری خود را با انتخاب کشورهایی که فضای کسب و کار مناسبتری دارند، کاهش دهند.
از همین رو، در بهمن ماه 1390 "قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار"، در مجلس شورای اسلامی تصویب و مبنای اجرای برنامه های عملیاتی مرتبط در کشور بوده است. در همین راستا، هر ساله گزارش پایش فضای کسب و کار توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تهیه و منتشر میشود. این گزارش حاوی 28 شاخص است که به وسیله ابزار پرسشنامه فضای کسب و کار را در سطح همه استانها مورد ارزیابی و مقایسه قرار می دهد.
با توجه به اهمیت این موضوع با همت اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان بوشهر جلسه بررسی مولفه های طرح پایش محیط کسب و کار در سالن جلسات این اداره کل برگزار شد. این جلسه با حضور آقای دل افکار مدیر کل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری بوشهر، آقای زارعی مدیر کل امور اقتصادی و دارایی استان بوشهر، خانم خوشمنش معاون اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی، آقای پور جم قائم مقام شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی، خانم دکتر اسدالهی مدیر مرکز پژوهش اتاق بازرگانی و دیگر دستگاههای اجرایی مرتبط با موضوع از جمله نمایندگان دانشگاه خلیج فارس، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، گمرک، سازمان صمت حضور داشتند.
در این جلسه ابتدا آقای دکتر قلندری کارشناس مسئول اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان بوشهر به تشریح وضعیت شاخص فضای کسب وکار استان بوشهر و کل کشور طی دوره 1400-1396 پرداختند. مطابق این گزارش شاخص محیط کسبوکار استان بوشهر در تابستان 1400، 97/5 بوده که نسبت به تابستان 1399 17/0 و نسبت به فصل قبل 06/0 واحد کاهش یافته که نشان از بهبود فضای کسب وکار در استان دارد. این در حالی است که طی دوره تابستان 1400-1396 تنها در سال 1396 شاخص محیط کسب و کار استان نسبت به متوسط کل کشور وضعیت مطلوبتر دارد. جایگاه و رتبه استان در شاخص فضای کسب و کار در سالهای 1399، بهار 1400 و تابستان 1400 به ترتیب 20، 23 و 20 میباشد. سه استان برتر در فضای کسب و کار تابستان 1400 استانهای مرکزی، آذربایجان غربی و خراسان رضوی به ترتیب با امتیازهای 13/5، 36/5 و 43/5 و سه استان ضعیف اردبیل، کرمان و کرمانشاه به ترتیب با امتیازهای 36/6، 33/6 و 29/6 میباشند. در طی دوره سه سال اخیر استانهای سمنان، آذربایجان غربی، زنجان، مرکزی و خراسان رضوی همیشه جزء استانهای برتر و مطلوب و استانهای کرمان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، کردستان و اردبیل جزء استانهای ضعیف و نامطلوب در فضای کسب و کار بودند.
سرکار خانم خوشمنش معاون اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان بوشهر نیز با بررسی مولفههای این شاخص افزودند: 5 شاخص نامطلوب در استان بوشهر به ترتیب غیرقابل پیشبینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، تولید و عرضه نسبتاً آزاد کالاهای غیراستاندارد و تقلبی در بازار، دشواری تأمین مالی از بانکها، بیثباتی سیاستها، قوانین و مقررات و رویههای اجرایی ناظر بر کسب و کار و فساد و سوء استفاده افراد از مقام و موقعیت اداری در دستگاههای اجرایی و 5 شاخص مطلوب نیز نحوه استقبال مشتریان از نوآوری و ابتکار در ارائه خدمات و محصول، محدودیت دسترسی به حاملهای انرژی، محدودیتها دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت، محدودیت دسترسی به آب، و تمایل عمومی به خرید کالاهای خارجی و بیرغبتی به خرید محصولات ایرانی میباشد. استان بوشهر در 5 مؤلفه مطلوب و نامطلوب در همگی مؤلفههای مطلوب و در مؤلفههای نامطلوب به جزء موانع در فرآیندهای اداری و اخذ مجوزهای کسب و کار در دستگاههای اجرایی با بقیه مشابه کل کشور میباشد.
در ادامه جناب آقای پورجم انتخاب جامعه آماری و بازه زمانی مناسب، جزئی تر و روشن تر شدن سوالات پایش و بازخورد مناسب نتایج در اقتصاد استان را از مشکلات این طرح دانستند.
بومی سازی سوالات متناسب با پتانسیل استان، وزن دهی سوالات و توزیع نسبتهای پایش از پیشنهادات خانم اسد اللهی در جهت پایش مولفههای محیط کسب و کار میباشد.
آقای دکتر جلالی عضو هیئت علمی دانشگاه خلیج فارس نیز کامل و جامع نبودن مدل و پرسشنامه، فرایند اجرای پژوهش، اعتبار سنجی یافتهها ، عدم همخوانی نتایج با واقعیت از مشکلات این طرح دانستند.
نبود زیرساختهای فنی مناسب و حرکت به سمت داده محور شدن کارها از پیشنهادهای آقای قیصی زاده جهت سهولت در اجرای طرح پایش دانستند.
آقای دل افکار مدیر کل امور اقتصادی استانداری بوشهر منفی بودن روح سوالات را از مشکلات این پرسشنامه دانستند که به صورت ناخودآگاه ذهن را به جهت پاسخ منفی سوق میدهد.
آقای دکتر آرمان ضمن تاکید بر این نکته که نباید رتبه بندی و تلاش برای دستیابی به رتبه بالاتر باشد بلکه باید سعی بر این باشد که مشکلات هر استان شناسایی شود و برای حل آن تلاش شود، افزود: مدل شین و مدلهای صندوق بین المللی پول که سوالات از فرآیند شروع کسب و کار تا انحلال آن میباشد، برای اصلاح سوالات مورد بررسی قرار گیرند.
در پایان جلسه نیز آقای زارعی مدیر کل محترم امور اقتصادی و دارایی استان بوشهر ضمن اعلام آمادگی این اداره کل در جهت برگزاری جلسات علمی در جهت رفع ابهامات مولفه های طرح پایش ملی محیط کسب و کار، تلاش در جهت بهبود فضای محیط کسب کار را نیازمند هماهنگی و همکاری تمامی دستگاههای متولی در ملی و استانی دانستند.