بوشهر در گذر تاريخ
قديمي‌ترين نشانه‌هاي بدست آمده از سكونت در سرزمين بوشهر، به عهد عيلامي و تمدن بين‌النهرين برمي‌گردد. در زمان مادها در آغاز سده هشتم قبل از ميلاد، سرزمين بوشهر جزء يكي از ايالتهاي جنوب غربي آن دولت بوده و در زمان حكومت هوخشتره جزو ساتراپ‌نشين چهاردهم دولت ماد بوده است. از دوره هخامنشيان آثار با ارزشي در اطراف شهر برازجان كشف شده است. در دوره ساسانيان و در زمان اردشير بابكان شهر و رام اردشيري در دو فرسنگي شهر بوشهر بنا نهاده شد كه اكنون خرابه‌هاي آن به نام ريشهر معروف است.
اسناد بدست آمده از منطقه ریشهر نمایانگر این است که از هزاره سوم پیش از میلاد این بندر شهرى آباد بوده و از مراکز عمـده امپراطورى باستانى عیلامى بشمـار مى رفته است. سنگ نوشته هاى ایلامى بدست آمده مشخص مى کند که بوشهر در آن عصر به نام لیان معروف بوده است.
بندر بوشهر در زمان نادر شاه بعنوان مهمترین پایگاه دریایى و ساخت کشتى هاى جنگى مورد استفاده قرار مى گرفت. این بندر در عهد زندیان مرکز اصلی صادرات و واردات کالا و مهمترین منبع درآمد حکومت به شمار می رفت. اعتبار و رونق بازرگانى بندر بوشهر به عنوان تنها بندر معتبر در زمان قاجار بخصوص در زمان ناصرالدین شاه به اوج خود رسید از این رو مهاجرت از مناطق مجاور فزونى گرفت و جمعیت شهر رو به ازدیاد گذاشت. در این زمان بندر بوشهر به عنوان مرکز گمرکات جنوب انتخاب و اداره ای تحت عنوان شعبه گمرکات جنوب در آن تآسیس گردید و پس از آن به عنوان تنها بندر معتبر ایران به یکی از مراکز اصلی داد و ستد در منطقه خلیج فارس مبدل گشت . شهر بندری سیراف در نزدیکی کنگان نيز به عنوان یکی از مهمترین بنادر تجاری دوران ساساني بشمار می رفته است. کشتیرانی و بازرگانی در سیراف رونق بسياري داشته است . بازرگانان سيرافي با چین تجارت داشته اند و کشتیرانان سیرافی نيز به اسپانیا و انگلستان نیز سفر مي نمودند.
جزیره خارگ نیز در طول تاریخ مورد توجه حکمرانان منطقه و کشورهای فرامنطقه بوده است. این جزیره از زمان عیلامیان محل سکونت بوده است، مهاجرین یونانی نیز زمانی در این جزیره میزیسته اند و معبد خدای دریاها(پوزئیدون) در این جزیره بنا نهادند، بعد از یونانیان، زرتشتیان با ورود به این منطقه بر بقایای معبد پوزئیدون، آتشکده ای بنا نهادند. در قرون اخیر نیز این جزیره مورد توجه حاکمان کشورهای مختلف نظیر پرتغال، هلند، فرانسه، و شاهان صفوی، زند و قاجار بوده است.
بر اساس مدارك و اسناد تاريخی اولين دستگاه چاپ در زمان صفويه وارد اين شهر گرديد و نخستين خط تلگراف نيز در بوشهر كشيده شده که ايران را به هندوستان و نهايتاً اروپا متصل مي نمود.
در سال 1275 هـ.ش (1897 میلادی) چاپخانه مظفری بوشهر تأسيس و راه اندازی شد. يك سال بعد نخستين روزنامه فكاهی در ايران با نام طلوع به سردبيری ميرزا عبدالحميدخان ثقفی متين السلطنه در بوشهر منتشر شد. همچنین روزنامه مظفری نیز توسط ایشان در بوشهر به چاپ رسید که پس از چاپ چندین شماره، روزنامه را به میرزا لبیب الملک شیرازی سپرده شد که اين روزنامه حدود بيست و اندی سال به انتشار خود ادامه داد و مهمترين نشريه طرفدار آزادی، دموكراسی و مشروطيت در سرتاسر جنوب ايران بود و با رواج آموزش و پرورش نوين و بازگشايی مدارس به سبك جديد اروپايی، مدرسه سعادت نيز در سال 1274 هـ.ش(1896 میلادی) در بوشهر تأسيس گرديد. و پيش از بسياري از شهرهاي مهم ايران داراي صنايع جديد از قبيل كارخانه يخ سازي و برق بوده است.