طرح تولید و بسته بندی پودر گوجه فرنگی

در سال های اخیر تقاضای جهانی برای مصرف گوجه فرنگی رو به افزایش بوده است و از کل مقدار تولیدشده، حدود ۶۰ درصد در صنایع تبدیلی مصرف شده است . کل تولید گوجه فرنگی حدود ۳۰ میلیون تن است، که حدود ۱۰ میلیون تن کشور آمریکا، ۴ میلیون ایتالیا و حدود ۲ میلیون تن را کشور ترکیه تولید می کند. اسپانیا، ایران و سایر کشورها در رده آخر قرار دارند.
به تعدادی از محصولات گوجه فرنگی فرآورده های اصلی اطلاق می شود. این گونه فرآورده ها ماده خام بسیاری از محصولات کارخانه ای را تشکیل می دهد. در بین فرآورده های گوجه، رب گوجه فرنگی رواج و کاربرد بیشتری داشته است . دومین فرآورده عمده گوجه فرنگی، کنسرو گوجه فرنگی است . این محصول را در قوطی های کوچک و همچنین قوطی هایی که ۵ کیلوگرم حجم دار ند، برای مصارف صنعتی بسته بندی می شود. کنسرو گوجه فرنگی را با سبک های مختلف در صنعت، برای مثال گوجه فرنگی درسته پوست شده مخلوط با عصاره طبیعی، گوجه فرنگی درسته با پوست یا پوست نشده با آب نمک، لپه گوجه فرنگی بدون هسته، اسلایس گوجه فرنگی با آب یا آب نمک یا پوره تولید می کنند. از دیگر محصولات اصلی گوجه فرنگی عصاره آن است. از این فرآورده در تولید آشامیدنی ها و نوشابه ها استفاده می شود. علاوه بر این مقادیر زیادی از آب گوجه فرنگی کنسرو و شبیه سایر آب میوه ها نوشیده می شود.
اخیراً پودر گوجه فرنگی یا فلیک خشک به عنوان محصول اصلی، عمدتاً در فرآورده های غذایی فرموله شده از قبیل سوپ های خشک، غذاهای آماده و غیره مصرف می شود . پیشرفت های شگرف در فنون خشک کردن با شیوه افشانی باعث شده که خشک کن های افشانی در تولید پودر گوجه فرنگی مورد استفاده قرار گیرد.
پودر گوجه فرنگی در صنایع غذایی و دارویی کاربردهای متنوعی می باشد. از جمله کاربردهای گسترده این محصول می توان به کاربرد آن در مواد غذایی منجمد شده و نیمه آماده، سوپ های آماده، محصولات اکسترود شده که خود شامل طیف وسیعی از محصولات همچون اسنک ها (شامل پفک، چیپس ،…..)، فلیکها و….. می باشد، اشاره نمود. به طور کلی می توان گفت از این محصول به عنوان چاشنی در تولید محصولات مختلف استفاده می شود.
پودر گوجه فرنگی با وزن و حجم کمتر، بسته بندی ارزان، ماندگاری و عمر مفید زیاد شرایط مناسبی را برای عرضه این محصول می تواند فراهم کند. معمولاً در تولید رب حدود یک سوم از آب گوجه فرنگی تبخیر می شود . در حالیکه در روش خشک کردن آن تا ۳ درصد رطوبت آن کاهش پیدا می کند . واضح است که با تولید پودر می توان صرفه جویی زیادی را در بسته بندی که مشکل عمده و یک سوم هزینه کالای تولید شده را تشکیل می دهد، ایجاد کرد.
در خشک کردن، علاوه بر نگهداری مواد غذایی، وزن و حجم نیز کاهش می یابد. آب گوجه فرنگی ۵ درصد ماده خشک دارد. اگر تقریباً تمام آب آن گرفته شود، وزن محصول خشک به کمتر از یک نهم وزن اولیه اش می رسد. پودر گوجه فرنگی در واقع ربی است که مواد جامد آن تا ۹۷ درصد افزایش یافته است.

تحليل ضرورت اجراي پروژه طرح تولید و بسته بندی پودر گوجه فرنگی

با روند تحولات اقتصادي در سطح جهان و كشورمان ، بازنگري در زمينه هاي صنعتي و اقتصادي ، ضروريست. با توجه به كاهش وابستگي به انرژي هاي فسيلي در دنياي امروز كه حتي انتظار مي رود روزي مصرف آنها متوقف شود، بنابراين براي رهايي از اقتصاد تك محصولي و صدور نفت توجه به صنعت فرآورده هاي كشاورزي اهميت بيشتري مي يابد . از جمله محصولات كشاورزي كه توليد و فرآورده هاي آن گسترش و توسعهء زيادي يافته ، گوجه فرنگي است. با مطالعات صورت گرفته طرح توجیهی اين محصول و فرآورده هاي آن به لحاظ كاربردهاي فراوان و مصرف آن در اكثر منازل ، رستوران ها ، بيمارستان ها و ديگر مراكز جا دارد مورد توجه بيشتر از جانب برنامه ريزان كشاورزي كشور باشد .

مواد اولیه، کمکی و مصرفی طرح تولید و بسته بندی پودر گوجه فرنگی

ميزان مواد اوليه مورد نياز در طرح توجیهی مزبور سالانه حدود ۷۵۰۰ تن گوجه فرنگي مي باشد كه به علت ظرفيت بالاي زمين هاي كشاورزي كشور و امكانات موجود محل تأ مين آن از داخل كشور مي باشد كه با توجه به ارزآوري صنعت فوق و توسعه اقتصاد كشور مي توان با استفاده از فنون نوين كشاورزي و اصلاح واريته هاي مقاوم و ترويج كشت آنها ، توليد آن را افزايش داد .

بازار هدف طرح تولید و بسته بندی پودر گوجه فرنگی

با توجه به ماهيت طرح توجیهی، تمامي استان هاي كشور داراي بازار مناسبي براي ارائه اين گونه محصولات مي باشند . در بخش بازارهای خارجی كشور ما به سبب برخورداري از شرايط اقليمي مناسب و متنوع، وجود ذخاير عظيم و نيروي كار ارزان و موقعيت ترانزيتي عالي، از موقعيتي خاص در بخش صادرات غير نفتي به ويژه صنايع غذايي برخوردار است .

دانش فني پروژه امکان سنجی تولید و بسته بندی پودر گوجه فرنگی

يكي از ضعف هاي صنعت فرآورده هاي گوجه فرنگي، مسأله حمل ونقل گوجه فرنگي مي باشد. أخيراً روش تخليه گوجه فرنگي با آب استفاده مي شود و كاربرد اين روش توصيه مي گردد. مزاياي اين روش نقش حفاظتي آب در حمل و نقل، زمان شستشوي طولاتري، جلوگيري از رشد كپك ها به وسيله اضافه كردن مواد قارچ كش به آب و كاهش هزينه كارگر خواهد بود. يك راه ديگر براي بهبود روند فرآوري گوجه فرنگي اسيدي كردن آن قبل از فرآوري مي باشد كه اين كار باعث جلوگيري از زنده ماندن اسپورهاي فلت ـ سوور مي شود . همچنين يكي از عمده عوامل موثر بر هزينه توليد محصول، اتلاف انرژي حرارتي مي باشد كه مي توان از تكنولوژي كمپرس مجدد بخار استفاده كرد كه با استفاده از اين سيستم بخار آماده بهره برداري مجدد مي گردد . در مجموع اجرای طرح توجیهی مذکور تکنولوژی پیچیده ای ندارد.

روش تولید و تکنولوژي طرح تولید و بسته بندی پودر گوجه فرنگی

روش تولید طرح توجیهی پودر گوجه فرنگی از این قرار است که گوجه فرنگي در جعبه هاي ويژه اي كه بين ۱۰تا ۲۵ كيلوگرم گنجايش دارد، حمل و نقل مي گردد . قبل از اينكه گوجه فرنگي سورت شود بايد كاملاً تميز گردد. عمليات سورتينگ روي نوار نقاله صورت مي گيرد ، جنس لوله هاي غلتكي از آلومينيوم است . گوجه ها براي شستشوي نهايي از زير دوش هاي آب رد شده و روي ميز سورتينگ قرار مي گيرد گوجه فرنگي ها در حين عبور از روي نوار سورتينگ توسط كارگراني كه در دو طرف ميز قرار دارند مورد بازرسي قرار مي گيرند و گوجه هاي نامناسب و كال و لهيده و يا چيزهاي ديگري مثل چوپ و غيره كه احتمالاً همراه گوجه ها باشند از گوجه ها جدا مي گردد . گوجه فرنگي ها پس از عبور از زير دوش آب كه شستشوي نهايي را انجام مي دهد وارد خردكن مي شود در تمام پيش گرمكن ها از بخار به عنوان محيط حرارتي استفاده مي شود. آب و گوشت گوجه فرنگي خردشده كه گرم شده است به داخل ۲ يا ۳ دستگاه سيكلون يا صافي پمپ مي شود تا پوست و بذر آن جدا گردد . بعد از صاف كردن آب گوجه فرنگي به داخل دستگاه هاي تغليظ هدايت مي شود . دماي گوجه فرنگي تغليظ شده بايد به حدود ۹۰ درجه ميكروب هاي فاسدكننده منهدم شود . بعد از پاستوريزاسيون محصول سانتيگراد رسانده شود تا توسط پمپ با فشار زياد به خشك كن وارد مي شود . معمولاً پودر گوجه فرنگي را در كيسه هاي چند لايه يا كيسه هاي مضاعف بسته بندي كرده و سپس در يك ظرف قرار مي دهند.

نتیجه گیری

با توجه به روند بررسي هاي انجام شده در اين طرح توجیهی و دلايل ارائه گرديده، مي توان گفت كه ايجاد واحد توليد پودر گوجه فرنگي، در صورت يافتن كاربردهاي جديد و توانايي ارائه محصول به بازارهاي جهاني، داراي توجيه اقتصادي مي باشد. روند مصرف بازارهاي جهاني و داخلي مؤيد اين مطلب است. گسترش مصرف اين محصول به علت كاهش هزينه هاي توليد در محصولات به كار رفته در آن و افزايش بهداشت و كيفيت آنها مي باشد . پس از انجام مطالعات و بررسي هاي مختلف فني و اقتصادي در اين گزارش، مشخص گرديد كه اجراي طرح توليد پودر گوجه فرنگي داراي توجيه اقتصادي كامل مي باشد زيرا شاخص هاي اقتصادي طرح، نظير؛ قيمت تمام شده، سود ساليانه (حدود ۱۱۰۰۰ ميليون ريال در سال) و مدت زمان بازگشت سرمایه (تقريبا برابر با ۳ سال) مناسب خواهد بود كه نشان دهنده سودآوري مطلوب و مدت زمان بازگشت سرمايه نسبتا پاييني است. هرچند ميزان اشتغالزايي و مقدار سرانه سرمايه گذاري طرح پايين است .

خلاصه بررسی اقتصادی طرح احداث واحد تولید و بسته بندی پودر گوجه فرنگی

ظرفیت تولید سالیانه : ۴۰۰ تن
نرخ برابری دلار : ۱۴۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۵۰۰۰ مترمربع
زیربنای ساختمان ها : ۲۴۰۰ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۳۶ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۴٫۹ میلیارد تومان
ارزش ماشين آلات و تجهيزات : ۳٫۲ میلیون تومان
نرخ بازده داخلی : ۳۸٫۱۵ درصد

منبع:  www.etarh.com